De tegengestelde reflex en wijken voor fysieke druk!

Ooit gehoord van tegengestelde reflex bij paarden? Misschien niet, maar als ik het heb over ‘tegen de druk ingaan’ dan heb je daar vast een beeld of idee bij.

De tegengestelde reflex is een reflexmatige beweging tegen de druk in, als reactie van het paard wanneer deze het ervaart als te snel, te veel of onverwacht.

Tegengestelde reflex is dus een reflexmatige reactie van het paard tegen de druk in, dat reflexmatige wil zeggen dat het automatisch ontstaat, het paard kan daar niets aan doen, het is dus geen ongehoorzaamheid!

Een goed voorbeeld hiervan bij mensen is, wanneer je bij de dokter op de behandeltafel zit en hij tikt met een hamertje op je knie, dan schiet je voet automatisch naar voren, zonder dat je er iets aan kan doen!

Een paard wil van nature altijd tegen de druk in.

Dat heeft te maken met het feit dat het (primair) een prooidier is. Om te overleven moet hij zich gedragen als vluchtdier en in een kudde functioneren.  Om te snappen waarom hij dus van nature tegen de druk in wil gaan, wil ik je eerst iets vertellen over de volgorde van reacties van een paard in een paniek situatie.

1. Flight – vluchten; het paard zal vluchten, dus wijken voor de niet fysieke druk die de dreiging van een naderend roofdier oplevert.

Wanneer vluchten niet meer lukt, het roofdier het paard te pakken krijgt en met zijn scherpe klauwen en

daden het paard grijpt, zal het paard stoppen met vluchten. Dit gebeurd reflexmatig, het paard gaat direct tegen druk in bij fysiek contact zodat de klauwen van het roofdier hem niet verder open rijten en begint met vechten.

2. Fight – vechten; door te bokken, steigeren en slaan, hoewel ze daar niet speciaal voor zijn uitgerust, kan een klap toch hard aankomen waardoor het roofdier moet loslaten.

         Als vechten niet helpt, zal het paard naar de volgende fase gaan, de Freeze.

3. Freeze – bevriezen; er ontstaat bewustzijnsvernauwing en gevoelsvermindering door lichaamseigen hormonen. Hij reageert nergens meer op en is niet meer aanspreekbaar.

         Wanneer dit niets oplevert, zal het paard flauwvallen.

4. Faint – flauwvallen; in dit stadium schakelen alle systemen van het paard uit en verliest hij alle controle over zijn spieren en bewustzijn. Als een soort natuurlijke sedatie om de pijnlijke dood niet meer als dusdanig te ervaren.

Dus voor het paard is het zo dat tegen de druk in gaan wellicht zijn leven redt. Voor ons is dat alleen wat minder handig…wij zouden graag willen dat het paard leert te wijken voor druk.

Onthoud! Dat wanneer het paard een hulp als te veel, te snel of onverwacht ervaart, deze dus in een tegengestelde reflex zal schieten. (Het paard bepaald dus wanner hij het als te veel, te snel en onverwacht ervaart). Wij moeten dit voorkomen door onze oefeningen goed te timen, de druk goed te doseren en de hulpen stap voor stap aan te bieden in het voor het paard begrijpbare volgorde.

Wat heeft dat dan te maken met het aanleren van het wijken voor druk!

Wijken voor fysieke druk en dus het voorkomen van tegengestelde reflex is goed aan te leren door middel van oefeningen. Wanneer we hier mee bezig gaan (bijvoorbeeld met de oefening hoofdlaag), is het enorm belangrijk dat onze timing op orde is. Daarmee bedoel ik de snelheid van de beloning. Als deze snel genoeg is, zal het paard ervaren dat de druk verdwijnt als hij voor de druk wijkt. Het wegvallen van de druk motiveert je paard om het gewenste gedrag te herhalen, hij wil graag comfort dus zal zoeken naar een manier om van de druk af te komen. Het belangrijkste is dat het iets oplevert voor het paard; het wegvallen van druk oftewel primaire beloning, hoe klein het resultaat soms ook is. Als de primaire beloning niet binnen 3 seconden gebeurt, kan het paard niet meer de oorzaak en het gevolg aan elkaar koppelen.

Het wijken voor druk gebruiken wij erg veel in de omgang of training van ons paard. Denk hierbij aan; het omzetten van de achterhand omdat je er even langs wilt, het aanleggen van je been om wat sneller te willen, de rij-oefening wijken voor het been, de nageeflijkheid, al deze dingen kan een paard niet van nature en zal je hem dus moeten aanleren. Door oefeningen te doen en te trainen.

Geduld, beloning, vertrouwen en timing zijn wat mij betreft de sleutelwoorden tot succes.